T-time: Het schaduwkoor

Het was druk in Het Koeliske, de bar onder het podium. Veel te druk. De afspraak was nochtans duidelijk: tijdens een toneelvoorstelling moest het er muisstil zijn. De acteurs hielden zich goed aan de afspraak, ze waren geroutineerd en wisten wat er van af hing. Niets zo vervelend als een toneelvoorstelling, waar er vanonder het podium allerlei storende geluiden kwamen. Maar de bijrollen voor deze productie waren nieuwelingen. Een heel koor was gevraagd om mee te spelen in het stuk. Van een koor verwacht je natuurlijk dat ze een mooi geluid produceren, maar deze keer moesten ze stil zijn. Enkel op het podium mochten ze zich laten horen.

In Het Koeliske moest je een speld kunnen horen vallen. Maar dat was niet het geval. Ondanks het voorzichtige ‘Sssttttt!’ van de dirigente of de veelzeggende blik van de toneelmeester, lukte het niet. Waarschijnlijk kwam dat ook door de zenuwen: koorleden kiezen er immers voor om te zingen, maar meedoen in een toneelstuk is een heel ander paar mouwen. Je kon de zenuwen en de stress bijna aanraken, zo tastbaar waren ze. In ieder geval maakten ze teveel lawaai. Na de première werd er dan ook meteen een mouw aangepast. Het Koeliske werd verboden terrein voor het koor.

Het toneelgezelschap speelde in de gebouwen van de paters Jezuïeten. De zaal en Het Koeliske bevonden zich in het hoofdgebouw. Het rumoerige koor, dat in het derde en het vijfde bedrijf meespeelde, moest vanaf nu wachten in de kelder van een ander gebouw, een zijvleugel van het klooster. Het was een hele wirwar van gangen, met deuren die allemaal op elkaar leken en waar menig koorlid al gauw doorhad dat hij best niet alleen achterbleef. Er werd een improvisoire omkleedruimte gemaakt, bankjes werden neergezet, water en bekertjes werden voorzien. Iedereen was weer tevreden: de acteurs werden niet meer uit hun concentratie gehaald, de toneelmeester ergerde zich niet meer, het koor mocht praten en luidop de zenuwen laten gieren. De toneelmeester sprak duidelijke taal: het koor zou gehaald worden, enkele minuten voor ze op moesten en herhaalde met rollende ogen nog eens dat ze dan echt wel stil moesten zijn. Iedereen knikte enthousiast. Vreemd genoeg bleven ze daarna opvallend stil, veel stiller dan in Het Koeliske…

Het was bijna zover. Bedrijf 3 kwam er aan. De toneelmeester stond plots in de gang en zei: ‘Maak jullie klaar, over vijf minuten is het aan jullie!’ Ze sprak met de dirigente af dat het koor door de dirigente naar Het Koeliske zou geleid worden, om van daar het podium op te gaan. De toneelmeester haastte zich terug want ze moest een acteur helpen met een kostuumwissel. De kledij van het koor werd nog eens nagekeken, een tekst nog eens herhaald en een begin van een lied werd nog eens gezongen.

Op de achtergrond liep een pater voorbij, in pij en met een grote sleutelbos in zijn hand. Hij keek zelfs niet op. Het leek wel alsof hij het koor niet gehoord had. Even later vertrok het koor, met de dirigente voorop, naar de uitgang van het gebouw.

Eén van de alten kende de weg en leidde het koor naar de deur die het dichtst bij de andere vleugel van het klooster was. Iedereen dromde wat, niemand wou te laat zijn. Maar de deur ging niet open. In de verte ging de pater met de sleutelbos de hoek om. Het was duidelijk dat het zijn taak was om ’s avonds alle deuren te sluiten. Hij deed dit al jaren en niets zou hem daar van af brengen, ook een zenuwachtig koor kon hem niet uit zijn routine brengen.

Daar stond het gezelschap dan: over enkele minuten werden ze op het podium verwacht. Maar de deur bleef op slot. Eén van de koorleden ging de pater achterna. Hij verdween om dezelfde hoek. Iedereen keek ongeduldig naar het einde van de gang, hopend dat hij vlug terugkwam. Maar de gang bleef angstaanjagend leeg.

De minuten gingen voorbij. Het was duidelijk dat er iets moest gebeuren. Er werd koortsachtig overlegd. Al gauw kwamen ze tot de conclusie dat er verschillende deuren en dus ook uitgangen moesten zijn. Als ze zich haastten zou het nog wel lukken. Het koor ging op pad, dolend door de eindeloze gangen van het klooster. Het duurde niet lang of ze waren hopeloos verdwaald.

In Het Koeliske bleef het akelig stil. Het koor kwam maar niet opdagen. Het derde bedrijf was al begonnen. Eén van de acteurs kwam boos naar beneden en vroeg: ‘Awel, waar zitten ze nu?!’ De toneelmeester moest het antwoord schuldig blijven. Samen met de vrouwen van de make-up ging ze op zoek. Alle deuren van het klooster waren dicht. Zelfs de grote inkomdeur ging niet open ondanks het koppige kloppen op de deur en het veel te lang trekken aan de antieke bel. Het leek wel alsof het immense gebouw het koor had opgeslokt.

Het toneelstuk werd moedig voortgezet, maar liep in het honderd. Zonder koor was het niet wat het moest zijn. De acteurs hoopten stiekem dat alles in het laatste bedrijf toch nog in orde zou komen. Maar ook dat gebeurde niet. Er was verwarring alom. In Het Koeliske stond men voor een raadsel. De toneelmeester had ondertussen een raampje ingeslagen in het bijgebouw. Al vlug stond er een pater bij haar om te vragen wat de bedoeling was. Ze legde hem vlug uit dat het koor onmiddellijk moest opkomen op het toneel. De pater keek haar met gefronste wenkbrauwen aan: ‘Koor? Welk koor?’ Samen gingen ze naar de plaats waar ze het koor had achtergelaten, ze wou hem laten zien dat hun kleren er nog lagen, de bekertjes, het water, de partituren, de bankjes waarop ze gezeten hadden…

Toen ze daar aankwamen was de ruimte leeg. Niets wees er op dat er ooit een koor geweest was. De pater keek haar vol medelijden aan. ‘Gaat het wel, mevrouw?’ vroeg hij. Ze kon geen woord uitbrengen. Zo snel als ze kon liep ze de gangen door, op zoek naar het koor. Waar ze ook kwam, telkens als ze stilhield, stond de pater weer naast haar. ‘Ga nu maar’, zei hij, ‘er is geen koor, er is hier nooit een koor geweest.’

In Het Koeliske is het nu meestal erg stil. Het koor is nooit meer teruggezien. Geen spoor van hen is ooit teruggevonden. Als je echter ooit de kans krijgt om het klooster te bezoeken, kan je soms, heel soms, een zwak en stil gezang horen. Het geluid van koorstemmen zweeft voorzichtig door de gangen, wat klagerig. Toch is het maar best dat je niet op zoek gaat naar waar de stemmen vandaan komen. Je weet maar nooit…